انشعاب گرم خطوط لوله یا هات
تپ از فرایندهای کلیدی در خدمات خطوط لوله محسوب می شود که بنا به جایگاه بالایی
که صنایع بهره گیرنده از آن دارند نقش حائز اهمیتی در پیشبرد امور جاری مجتمع های
صنعتی و ممانعت از هر گونه توقف و قطعی جریان سیال بر خلاف برنامه مجتمع های مذکور
می باشد.
عملیات هات تپ معمولاً برای آن دسته واحدهای
صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد که خطوط لوله جزو فرایندهای اصلی آن تلقی می شوند
و به همین دلیل هر گونه وقفه در جریان سیال درون لوله، فرایند اصلی مجتمع را با
چالش مواجه خواهد کرد. در بسیاری از واحدهای صنعتی خطوط لوله انتقال سیال نقش های
پشتیبانی و کمکی را برای فرایند اصلی واحد مذکور ایفا می کنند و به همین جهت شاید
این امکان وجود داشته باشد که در صورت نیاز به انشعاب، بدون الزام به عملیات هات
تپ و با استفاده از روش های سنتی جایگزین انشعاب گیری را به انجام رساند. در این
صورت می توان با سیال ذخیره شده و یا با استفاده از ابزارهای تزریق سیال جایگزین
جای خالی عملیات هات تپ را پر کرد. اما برای واحدهای صنعتی که خطوط انتقال سیال
نقش اصلی را ایفا می کنند قطع جریان و بهره گیری از روش های سنتی برای انشعاب گیری
به معنای وقفه در خروجی اصلی مجتمع خواهد بود و این به هیچ عنوان مطابق با برنامه
ریزی های واحد مذکور نخواهد بود. واحدهای صنعتی که برای انشعاب گیری از خطوط لوله
چاره ای جز بهره گیری از انشعاب گرم خطوط لوله یا همان هات تپ ندارند را می توان
به شرح زیر برشمرد:
واحدهای پالایشگاهی: در مجتمع های پالایشگاهی
نفتی و گازی فرایند اصلی، انتقال سیال می باشد و اگر قرار باشد برای انجام انشعاب
گیری از خط لوله به جای هات تپ از روش های سنتی قطع حریان استفاده کرد ماهیت مجتمع
مذکور زیر سؤال خواهد رفت. فرایندهای اجرایی پالایشگاه ها عبارت است از استخراج
سیال و انتقال سیال به خطوط لوله. بنابراین اگر قرار بر این باشد که در جریان
انتقال سیال خللی وارد شود فلسفه وجودی مجتمع زیر سؤال خواهد رفت. بنابراین برای
انشعاب گیری در این قسم مجتمع های پالایشگاهی بهترین راهکار استفاده از فن آوری
هات تپ یا انشعاب گرم است.
مجتمع های پتروشیمی: طی
سالیان اخیر بر اساس سیاست گزاری های دولتی بر تعداد مجتمع های پتروشیمی و تولید
کننده فرآورده های نفتی افزوده شده است. از این رو این واحدها نیز با الزامات
مبتنی بر کار گرم هات تپ آشنا شده و با آن سر و کار داشته اند. بخشی از درگیری این
واحدها با فرایند هات تپ ناشی از طراحی های ناقص یا ناکافی در فاز طراحی پایپینگ،
و یا برخوردن به نیازهای جدید برای توسعه خطوط لوله بوده است. این واحدهای چنان که
پیداست مواد خام را تبدیل به فراورده های قابل استفاده در زمینه های صنعتی و
خدماتی متنوع می گردانند و از این حیث فرایند انتقال سیالات پالایش و تبدیل شده
جزو فرایندهای اصلی آن ها محسوب می شود. بر این اساس بدیهی است که برای انشعاب
گیری از خطوط لوله یا مخازن شان به فرایندهایی نظیر عملیات هات تپ نیاز داشته
باشند.
به همین دلیل طی سالیان اخیر
سفارشات دریافتی جهت انجام عملیات هات تپ در واحدهای پتروشیمی به طرز محسوسی
افزایش یافته است و می توانیم ادعا کنیم در برخی مواقع حتی حجم سفارشات عملیات هات
تپ ما از جانب پتروشیمی ها، نسبت به سایر صنایع بیشتر بوده است.
نیروگاه ها: نیروگاه های سیکل حرارتی نیز جزو آن دسته واحدهای صنعتی
می باشند که گرچه ممکن است جریان انتقال سیال در آن ها نقش پشتیبانی فرایندهای
اصلی را داشته باشد، اما ماهیت عملکردی این دسته واحدها به گونه ای است که بروز
وقفه ولو صرف مدت زمان کوتاه در جریان انتقال سیال، فرایندهای اصلی را نیز
مستقیماً تحت الشعاع خود قرار خواهد داد. به همین دلیل هات تپ یک الزام عملیاتی
برای انشعاب گیری در این دسته از واحدهای صنعتی تلقی می شود و می بایست در این
خصوص حساسیت های ویژه را مبذول داشت تا فرایندهای اصلی نیروگاه ها دچار عیب و نقص نشوند.
واحدهای کان نظیر نیروگاه ها حکم منبع تغذیه هم برای سایر صنایع، و هم برای خدمات
و بهره گیری های مصرفی و شهری می باشد و از این رو وقفه در آن ها به معنای معطل
ماندن بسیاری از فرایندهای کلیدی در سطح یک کشور خواهند بود. بنابراین در خصوص
انشعاب گیری از خطوط لوله این دسته از واحدهای صنعتی ، در انتخاب عملیات هات تپ
ذره این درنگ جایز نیست.
صنایع سنگین: صنایع بزرگ و کلان در زمینه هایی نظیر ذوب آهن، فولاد و
مواردی از این قبیل معمولاً در سطوح ملی تعداد محدودی دارند و همین تعداد محدود
نیازهای صنعتی یک کشور را تأمین می کنند. به همین دلیل اختلال در فرایندهای جاری
این دسته واحدهای صنعتی به معنای بروز آسیب به شریان اقتصادی یک کشور خواهد بود و
جایز نیست که در این زمینه برنامه ریزی ها به نحو ناصحیح انجام شود. حال تصور کنید
که این چنین مجموعه هایی بنا به هر دلیلی نیاز به انشعاب گیری از خطوط لوله داشته
باشند. لازم به ذکر است که انتقال سیال از طریق خطوط لوله در فرایندهای جاری چنین
مجتمع های نقش کلیدی ایفا می کند و بروز وقفه در آن می تواند به اصل فرایندهای
صنعتی شان آسیب وارد کند. در چنین مواقعی انجام عملیات هات تپ به صرفه ترین و فنی
ترین راهکار خواهد بود. چنان که ما نیز در طی سالیان متمادی برای واحدهای صنعتی از
دست ده ها عملیات هات تپ به انجام رسانده ایم. از جمله این پروژه های هات تپ، می
توان به چندین عملیات انشعاب گرم هات تپ در مجتمع فولاد خوزستان اشاره کرد که ما
طی سال های 92 تا 95 به تواتر و در محل های مختلف این مجتمع به انجام رساندیم.
با توجه به نکات ذکر شده می
توان پی به اهمیت صنعت هات تپ و نقشی که می تواند در پیشبرد اموری جاری واحدهای
صنعتی کلان و عظیم داشته باشد برد. مجتمع های صنعتی از این دست دارای برنامه ریزی
های فشرده می باشند، و از طرفی اغلب دستگاه ها و تجهیزاتی روی خطوط لوله شان نصب
است که به آن ها اجازه قطعی جریان سیال جهت انشعاب گیری را نمی دهد. از این رو
عملیات هات تپ بیش از هر صنعت دیگری در زمینه های صنعتی ذکر شده، یعنی در مجتمع
های پالایشگاهی، نفتی و گازی، خطوط لوله انتقال، نیروگاه ها، پتروشیمی ها و صنایع
سنگین دارای کاربرد می باشد.