هات تپ و صنعت نفت

هات تپ از اصلی ترین پروژه هایی است که در صنایع خطوط لوله علی الخصوص صنعت نفت دارای کاربرد و اهمیت می باشد. صنایع نفت و گاز که جزو صنایع پایه و کلیدی در بسیاری از کشورها, مخصوصاً کشورهای در حال توسعه می باشند، از پروژه ها و راهکارهای خدماتی گسترده ای برای ارتقای جایگاه و توسعه تولید فراورده های خود بهره می برند که هات تپ یکی از آن هاست.

چنان که می دانیم صنعت نفت دارای زمینه های متعدد کارکردی می باشد و از این حیث صنعتی بسیار پر تنوع محسوب می شود. در کنار این، می توان گفت تمامی فیلدهای مربوط به صنعت نفت به نحوی می توانند از عملیات هات تپ بهره بگیرند. در ادامه می توان چند نمونه از حوزه هایی که در زمینه صنعت نفت فعالیت دارند را بر شمرد و استفاده ای که هر یک می توانند از عملیات انشعاب گرم یا هات تپ داشته باشند را اشاره کرد:

-        پالایشگاه های نفت: پالایشگاه های نفت را می توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد؛ از جنبه اول مجتمع های پالایشگاهی که استخراج و پمپاژ نفت را انجام می دهند و مجتمع هایی که پالایش ماده اولیه به نفت خام یا برخی مواد اولیه را دیگر را عهده دار می شوند.

-        خطوط لوله انتقال: این نوع از مجتمع های نفتی ماده خام نفت را از محل استخراج به محل پالایش انتقال می دهند. دامنه و طول این نوع از خطوط می تواند چند صد متر باشد یا به طول چند کیلومتر درازا داشته باشد، به نحوی که چندین استان را پوشش دهد. برای مثال ممکن است ماده خام نفت در جنوب کشور استخراج شده و برای انجام عملیات های تبدیل به نفت خام به پالایشگاه تهران یا سایر پالایشگاه های مرکز منتقل شود. در این خصوص نیز خطوط لوله تحت نظارت مجتمع های نفتی قرار دارند و هر وقت نیاز به اصلاح فرایندها و توسعه طرح بود این واحدها فعالیت شان بیشتر می شود.

همچنین پس از انجام عملیات پالایش در پالایشگاه ها، نفت خام و فرآورده ها می بایست از محل پالایشگاه ها به مراکز مصرف منتقل شوند. در این زمینه نیز خطوط لوله انتقال هستند که وظیفه انتقال سوخت از پالایشگاه ها به مراکز صرف را بر عهده دارند. برای مثال فراورده پالایشگاه نفت تهران به شهر تهران و استان های مجاور منتقل می شود و آن جا مورد استفاده بهره پیرندگان از فرآورده های نفتی قرار می گیرد.

-        شرکت های پخش و پالایش: این شرکت ها در سطوح استانی و شهری و به منظور انتقال فرآورده ها به مراکز توزیع عمل می کنند. در این سطح گستره و میزان خدماتی که از جانب خطوط لوله ارائه می شود بسیار محدودتر می باشد. در این مورد اغلب از مخازن و تانکرهای نفتی و مواردی از این قبیل استفاده می شود.

چنان که می بینیم در بخش اعظم فرایندهای نفتی خطوط لوله نقش کلیدی را ایفا می کنند و از این رو انجام هر گونه فرایند اصلاحی در رویه های موجود نفتی که نیازمند انشعاب گیری می باشد مستلزم بهره گیری از عملیات هات تپ است.

با استفاده از عملیات هات تپ می توان فرایندهای انشعاب گیری را بسیار تسهیل کرد. از طرفی صنایع نفت نیاز مبرم و مکرر به استفاده از سرویسی دارند که انشعاب گیری را به صورت زنده روی خطوط انجام دهد، به عبارتی دیگر، زمانی که خطوط لوله دارای سیال می باشند و می بایست از آن ها انشعابی گرفته شود بهترین راهکار عملیات هات تپ خواهد بود.

هات تپ در زمانی دارای کاربرد می باشد که نیاز به یکی از فرایندهای زیر باشد:

-        انشعاب جدید به منظور تزریق سیال نفت به یک میدان یا منطقه نفتی جدید: بهترین راهکار برای تزریق سیال یا توسعه فرایندهای جاری استفاده از عملیات هات تپ است. برای مثال یک پالایشگاه دارای ظرفیت مشخصی از تولید می باشد و مدیریت پرسنل با انجام برآوردها و به منظور افزایش ظرفیت، سایت خود را توسعه می دهد یا سایت هایی جدید کنار سایت فعال موجود دایر می کند. در این شرایط می بایست سیال به این سایت ها نیز منتقل شود و بهترین راهکار برای انتقال انشعاب گیری گرم از خطوط لوله سایت فعال است. این کار توسط تکنولوژی هات تپ انجام خواهد شد. یا به فرض قرار بر آن است که روی خطوط لوله انتقال موجود یک انشعاب جدید ایجاد شده و نفت خام یا ماده خام آن به منطقه ای جدید توزیع شود. در این شرایط نیز استفاده از عملیات هات تپ به صرفه ترین راه حل موجود است. در صورتی که مجری کار بخواهد از روش های دیگر برای انشعاب گیری استفاده کند باید خط را از نفت تخلیه کرده و انشعاب را ایجاد کند. این به معنای تعویق و تأخیر در انتقال نفت به سایر مناطق خواهد بود که هرگز به صرفه نیست. بنابراین از عملیات هات تپ خطوط لوله استفاده می شود تا بدون وقفه در جریان انتقال نفت، انشعاب گیری با برش گرم صورت گیرد. در خصوص شرکت های پخش فرآورده های نفتی نیز وضعیت به همین منوال است. البته در مورد این واحدها با توجه به نوسان میزان مواد خام انباشتی در خطوط لوله و مخازن امکان انجام انشعاب گیری در مواقعی که مخازن  ولوله های تخلیه شده است وجود دارد اما اگر شرایط اضطراری باشد، به گونه ای که قرار بر این باشد که ضرورتاً مخازن و خطوط لوله در اسرع وقت پر شوند باز هم از عملیات هات تپ استفاده خواهد شد.

چنان که پیداست عملیات هات تپ در واحدهعای نفتی فرایندی پر مزیت و دارای ویژگی های مثبت آشکار و ملموسی است. از این رو واحدهای مذکور ترجیح می دهند از این خدمات خطوط لوله به جای روش های سنتی بهره برند. عملیات هات تپ از طریق اتصال یک فیتینگ و نصب ولو روی آن و سپس انجام برش گرم و انشعاب از طریق دستگاه هات تپ انجام می گیرد.