اخبار

هات تپ در محیط های تحت خلاء

عملیات هات تپ یا انشعاب گرم خطوط لوله و مخازن چنان که از نام آن برمی آید معمولاً روی آن دست از لوله ها و مخازنی انجام می شود که دارای سیال و مواد شیمیایی در جریان می باشند. به عبارتی نمی توان انتظار داشت که مخزنی فاقد هر گونه سیال باشد و عملیات هات تپ روی ان ممکن باشد. اصولاً توجیه عملیات هات تپ در همین نکته است که کار گرم روی خطوط لوله و مخازن زنده انجام می شود، در غیر این صورت عملیات هات تپ مزیتی نداشت. اصلی ترین مزیت و کارکرد عملیات هات تپ انشعاب گیری از خطوط لوله و مخازنی است که دارای جریان سیال می باشند، حال و و درصورتی که مخزن با لوله فاقد سیال باشند شرایط به چه گونه ای است؟ گذشته از این انجام عملیات هات تپ روی مخازن تحت خلاء به چه نحو است؟ چنان که می دانیم مخزن تحت خلاء به مخزنی می گویند که فشار داخل آن کمتر از فشار اتمسفر می باشد و از این رو انجام عملیات انشعاب گیری گرم hot tap روی آن به هیچ عنوان توصیه نمی شود مگر زیر نظیر تیم مهندسی مجرب و اتخاذ تدابیر خاص. در غیر این صورت انجام عملیات هات تپ تحت هر شرایطی به هیچ عنوان توجیه پذیر نیست و مجری هات تپ باید از آن سر باز بزند. تیم مهندسی مذکور می بایست مطالعات لازم را انجام دهد و فقط در صورت یافتن راهکارهای مطمئن امکان انجام هات تپ را تأیید کند. در غیر این صورت و در حالی که ذره ای شک نسبت به صحت انجام عملیات انشعاب به طریق گرم وجود داشته باشد کار گرم روی مخزن مذکور توجیه ناشدنی است. اما این تدابیر ویژه به چه معنا هستند و چه مصادیقی دارند؟

برای یافتن پاسخ سؤال فوق ابتدا به ساکن می بایست ایرادات احتمالی در انجام عملیات هات تپ روی مخازن تحت خلاء را مورد ارزیابی قرار داد. ایرادات این چنینی را می توان به شرح زیر برشمرد:

-        از آن جا که مخزن تحت خلاء و دارای فشاری کمتر از فشار جو می باشد حرارت ناشی از جوشکاری و فشاری که متعاقب آن ایجاد می شود می تواند باعث دفرمه شدن مخزن شود و به این ترتیب مراتب بعدی عملیات هات تپ امکان ناپذیر خواهند بود. وقتی جوشکاری فرمت و شکل مخزن را به هم می ریزد به این معنا است که امکان نصب اتصال روی آن دیگر وجود ندارد، چرا که مخزن شکل و فرمت خود را از دست داده است و در صورت نصب اتصال آب بندی رخ نمی دهد.

-        از طرفی تغییر فرم مخزن به معنای از دست دادن مشخصات فنی مخزن در آن نقطه می باشد. به این معنا که مخزن در آن محل دچار تغییر آلیاژی و کژتابی شده است و طبیعتاً دیگر نمی توان بر اساس داده های پیشین در خصوص آن صحبت کرد. به عبارتی جنس مخزن در آن محل دچار تغییر و تخریب شده است و از این رو تمام محاسبات پیشین در خصوص اجرای عملیات هات تپ بر باد می روند. بهتر آن است که پیش از مطالعه امکان یا عدم امکان انجام عملیات انشعاب گیری داغ روی مخزن تحت خلاء در خصوص جوشکاری آن تدابیر لازم اتخاذ شود. تنها در صورت صحت و کیفیت دقیق جوشکاری اتصال روی مخزن می توان به تدابیر لازم جهت انجام صحیح عملیات هات تپ اندیشید.

-        از طرفی دیگر چون مخزن تحت خلاء فشاری کمتر از فشار اتمسفر دارد، در صورت بروز این گونه کژتابی ها ممکن است فضای درونی مخزن با فضای بیرون درگیری و تصادم پیدا کرده و در نتیجه ورود اکسیژن و محتویات هوا به درون مخزن دچار فعل و انفعالات شیمیایی شویم. به عبارتی دیگر مخزن و مریال موجود در آن ماهیت خود را از دست بدهند چون با هوا دچار واکنش شده اند.

از آن چه گفته شد می توان پی برد که  عملیات هات تپ روی مخازن تحت خلاء تا حدود زیادی به فرایندهای پیش از اجرای اهت تپ، یعنی جوشکاری اتصال روی مخزن بستگی دارد. در صورتی که مهندسین و طراحان تدابیر دقیق و مطمئن عملی و فنی برای فائق آمدن بر ایرادات احتمالی جوشکاری روی مخزن داشته باشند می توان به انجام صحیح عملیات انشعاب گرم هات تپ نیز امید داشت. پس از یافتن تدابیر ویژه مذکور می بایست از بهترین و متبحرترین جوشکاران برای نصب اتصال روی مخزن بهره برد و در خصوص رعایت دستورالعمل جوشکاری روی مخزن تحت خلاء راهنمایی های لازم به ایشان را ارئه داد. مراحل جوشکاری زیر نظر بازرسین جوش و تحت راهنمایی آن ها صورت خواهد گرفت.

دریافت دقیق اطلاعات مخزن چه به لحاظ مشخصات فنی متریال مخزن و چه فضای خلاء درونی آن امری ضروری و مهم است. محاسبات، برنامه ریزی ها، طراحی ها و فرایندهای اجرایی هات تپ بر اساس این داده ها انجام خواهند گرفت. 

اگر مطلب مفید بود به اشتراک بگذارید:

نمایش 2526 دفعه
آخرین ویرایش در پنجشنبه 12 مرداد 1396

درباره شرکت پیشگام صنعت

هات تپ خطوط لوله و مخازن از فرایندهای پیچیده و دارای متغیرهای تعیین‌کننده بسیار می باشد. نفس این عملیات با توجه به پیچیدگی هایش دشواری های خاص خود را داراست و از این رو ترجیح بر آن است که متغیرهای خارجی دخیل در تسهیل فرایند هات تپ تا جای ممکن کاهش پیدا کنند و مجری هات تپ تمرکز خود را بر خود عملیات متوجه کند.
به طور کلی دو دسته متغیر در پیشبرد فرایند هات تپ موجودند که بی‌توجهی به هیچ کدام از آن‌ها توجیه پذیر نیست؛ دسته اول متغیرهایی هستند که ذاتی عملیات هات تپ بوده و در هر عملیات تکرار می‌شوند؛ مثل فرایند آماده‌سازی تجهیزات، ساخت اتصالاتی نظیر اسپلیت تی، تجهیز دستگاه هات تپ، تست فشار، تست نشتی و از این قبیل. این دسته متغیرها در تمامی عملیات های انشعاب گرم هات تپ تکرار می شوند و از این حیث جزو بندهای عام و کلی در عملیات انشعاب گرم تلقی می شوند. در تمامی عملیات های هات تپ ما در درجه اول شرایط محیطی انجام کار را آماده کرده و سپس تجهیزات و ابزار آلات مورد نیاز برای کار را تدارک می بینیم. در درجه بعد فرایند ساخت اتصال هات تپ اعم از اسپلیت تی یا سدل نیپل شروع می شود و پس از نصب و تست روی لوله نصب می شود. سایر مراحل شامل نصب ولو و انجام عملیات هات تپ نیز بخشی از فرایند می باشند که چنان که اشاره شد جنبه عام و کلی داشته و در تمامی عملیات های انشعاب گرم تکرار می شوند. مجریان هات تپ معمولاً دستور کار مشخص و روتینی برای انجام این سلسله مراتب از انجام کار دارند.
اما از سوی دیگر با طیف دومی از متغیرها مواجهیم که بسته به نوع عملیات متغیرند. برای مثال محل انجام عملیات هات تپ، ارتفاع یا عمق کار، شرایط محیطی کار، زاویه هات تپ و... . در مورد دسته اول متغیرها رعایت الزامات و استانداردها ضروری است اما در خصوص دسته دوم متغیرها مجری هات تپ و کارفرما باید بکوشند در تعامل با یکدیگر تا جای ممکن از مزاحمت‌ها و تداخل‌های آن‌ها حین کار بکاهند تا پیشبرد پروژه هات تپ با کمترین حاشیه و بیشترین تمرکز و توجه همراه باشد. این دسته متغیرها دارای شرایط منحصر به فرد خود بوده و نمی توان به صورت کلی فرمولی مشخص برای شان ارائه داد، بلکه باید راهکارها و پاسخ های احتمالی به اقتضائات خاص فنی عملیات، به صورت مهندسی شده و ابداعی ارائه شوند. معمولاً روال کار بر این است که مجری عملیات هات تپ اطلاعات را تمام و کمال از کارفرما دریافت کرده و با اتخاذ تدابیر برای مشخصه های ویژه عملیات طرح اجرایی کار را تدوین کرده و به حضور مهندسین و بازرسان کارفرما اعلام می کند تا ایشان نیز نسبت به امکان یا عدم امکان طرح نظر خود را اعلام دارند. در صورت تأیید ایشان کار به انجام می رسد و در صورت عدم تأیید و یا ارائه پیشنهاد اصلاحی، مسئله از طریق کارگروه های فنی و مهندسی و تبادل نظر تا رسیدن به راه حل نهایی ادامه می یابد.
زاویه انجام عملیات هات تپ از جمله متغیرهای خارجی محسوب می‌شود که در صورت امکان قابلیت تغییر موقعیت و زاویه آن وجود دارد. البته چنان‌که اشاره شد این امر در صورتی مقدور است که کارفرما توان استفاده از انشعاب گرفته شده جدید جایگزین درخواست خود را داشته باشد. معمولاً انجام عملیات هات تپ در زاویه 0 درجه و به صورت افقی بهترین و کم حاشیه ترین عملیات هات تپ بر حسب متغیرهای خارجی محسوب می شود، و پس از آن هات تپ عمود در زاویه 90 درجه از بالا دارای مزیت است. اما در صورتی که هات تپ در زوایای مختلف نظیر 30، 45، 60 و مواردی از این نظیر را داشته باشد متغیرهای جدید مثل کنترل دستگاه هات تپ حین انجام عملیات و نیز پیش بینی های ویژه در خصوص محل تردد اپراتورهای عملیات هات تپ نیز بر کار افزوده می‌شوند. در این شرایط و به منظور تسهیل فرایند و کاهش متغیرها، تغییر زاویه عملیات هات تپ به ایشان توصیه می شود اما در صورتی که اقتضای کار و ماهیت انجام عملیات هات تپ به گونه ای است که انجام عملیات به صورت زاویه دار ضروری می‌نماید بدون شک نظر کارفرما بر تسهیل فرایند هات تپ ارجحیت دارد.